Çocuk ve gençlik yayınları serisinin yeni konuğu Beyaz Balina Yayınları. 20 yıllık bir geçmişe sahip olan Beyaz Balina Yayınları, olanakları olan çocuklarla olmayanların kitap okuma hakkının eşitliğini savunan bir yayınevi. Bu misyonla yola çıktıklarını anlatan yayınevinin kurucusu ve yayın yönetmeni Bülent Oktay, kaliteli kitapların çocuklara daha uygun fiyatlarla ulaştırılmasını amaçladıklarını söylüyor. Bu sebeple sadece büyük şehirlerde değil Anadolu’nun her köşesindeki yüz binlerce çocuğa ulaşmış olmak, onların en büyük mutluluk kaynağı.
Beyaz Balina Yayınları’ndan Oktay ile çocuklara kitapları sevdirmeyi, kitap seçiminde ailelerin dikkat etmesi gerekenleri ve bir ilk olan Organik Kitap serisini konuştuk.
Son yıllarda çocuk kitapları basan çok fazla yeni yayınevi kuruldu. Ebeveynler bu çeşitlilikte çocuklarına kitap seçerken nelere dikkat etmeli?
Kitap seçimleri çocuğun yaşına, gelişim özelliklerine ve ilgi alanlarına göre yapılmalı. Bu da kitabın içeriğinden sayfa sayısına, yazı alanına, yazıların fontuna, puntosuna; kitabın yapıldığı malzemeye kadar titiz bir inceleme yapılması gerektiği anlamına gelir. Aksi takdirde çocuklara kitap sevgisi, kitap okuma alışkanlığı kazandırılamayacağı gibi okuma alışkanlığı köreltilebilir de. Anne ve babaların tercihlerini çocuk kitapları alanında uzmanlaşmış yayıncılardan yana yapmaları işlerini kolaylaştıracaktır. Kitap almaya çocukla birlikte gitmek ve kitap seçiminde çocuğun isteklerini göz önünde bulundurmak çok önemlidir. Kitap seçerken çocuğa kitapları incelemesi için zaman ve fırsat tanımak gerekir. Çocuğa alınacak kitapların önce mutlaka yetişkinler tarafından okunmasını tavsiye ediyoruz. Sadece kapak ve resimler yanıltıcı olabilir.
Sizin uzun yıllara dayanan deneyimlerinize göre çocuklar en çok hangi tür kitapları seviyor?
Çocukların yaşlarına, gelişim özelliklerine ve ilgi alanlarına göre farklılık gösteren bir durum olmakla birlikte okul öncesi okumalarda çocukların renkli, resimli öyküleri, komik hayvan hikâyelerini, tekerlemeleri ve kafiyeli metinleri tercih ettiklerini söyleyebiliriz. Kendi kendilerine okumaya başladıktan sonra da daha çok renkli/siyah-beyaz resimli fantastik hikâyelere ve masallara; 9 yaştan sonra gerilim, macera türünde kurgulara; fantastik romanlara yoğun ilgi gösteriyorlar.
İlk kez Beyaz Balina Yayınları’nın çıkardığı bir seri var: Organik kitap. Nedir bu organik kitap?
‘Organik Kitap’ çevreye ve insan sağlığına zararı olmayan, kokusuz, natürel matbaa malzemeleri ile ürettiğimiz, resimli çocuk kitapları serimize verdiğimiz isim. Türkiye’de ilk kez Beyaz Balina Yayınları’nın hayata geçirdiği bir uygulama bu. Sayfalara uygulanan koruyucu laminasyon uygulaması ile mürekkebe temas edilmesinin de önüne geçtik. Resimli çocuk kitaplarımızdan birinin sayfalarındaki boya kokusunun ne kadar rahatsız edici olduğunu farkına vardığımızda ortaya çıktı bu Organik Kitap fikri. Bizi rahatsız eden şey okurları, en önemlisi de çocukları da rahatsız edecekti. Önce kokusuz mürekkebi denedik, gıdalarla temas eden paketlerde kullanılan zararsız mürekkebi ve sonra da laminasyon uygulamasını denedik derken istediğimiz sonucu elde edene kadar onlarca kopyayı çöpe atmak zorunda kaldık ama değdi. Kitapların sivri köşelerini bile yuvarlayıp kitapla yeni tanışacak minikler için en uygun hâle getirdik.
Okul öncesi Organik Kitap serinizin içeriğinden bahseder misiniz peki?
Organik kitaplarımız 0-6 yaş grubu için hazırladığımız resimli çocuk kitaplarından oluşuyor. Yaş aralığına uygunluğu açısından içeriklerinden sayfa sayılarına, boyutlarına kadar titizlikle seçip yayına hazırladığımız, çocukların hayal gücünü harekete geçirecek, onlara ilk tanıştıkları andan itibaren kitapları sevdirecek, renkli, resimli, eğlenceli okul öncesi çocuk kitapları. Kitaplarımızın çocuklarımıza ve doğaya bir zararı olmaması için kâğıdından mürekkebine kadar malzeme seçiminde gösterdiğimiz özenin aynısını kitaplarımızı seçerken ve yayına hazırlarken de gösterdik ve ortaya birbirinden renkli ve eğlenceli kitaplar çıktı.
“Çocukların kitaplarla erken tanışması çok önemli”
Bu yaş grubuna hitap eden kitapların önemi ve de eksikliği son on yılda değişen ebeveyn profilinin de etkisiyle çok daha iyi anlaşıldı. Biz Beyaz Balina Yayınları olarak biliyoruz ki çocuk ve kitap ilişkisi çocuğun okuma yazma öğrenmesiyle değil, kitapla tanışmasıyla başlar. Birçok alışkanlık gibi kitap okuma alışkanlığı da küçük yaşlarda edinildiğinde daha etkili ve faydalı olur, dolayısıyla çocukların kitaplarla mümkün olduğunca erken tanışması çok önemli. Bu yaş grubuna yönelik kitaplarımız daha önce de vardı ama daha da zenginleştirdiğimiz içeriğimizle ve ‘Organik Kitap’ etiketimizle bu alana yepyeni bir ivme kazandıracağımızı düşünüyoruz. Kitap seçiminden, kullandığımız malzemelere kadar bir yıllık, çok titiz bir yayına hazırlık sürecinin ardından ortaya çıkan ürünlerimize gösterilen ilgi de bunu doğruluyor.
“Çocuğa ait bir kütüphane, güzel bir yatırımdır”
Çocukların okumayı ve kitapları sevmesi için ailelere neler önerirsiniz?
Çocuklara erken yaşta kitap sevgisi aşılama görevi annelere ve babalara düşüyor. Anne ve babalar çocuklara kitap okumalarını söyleyerek değil kendileri de kitap okuyarak örnek olabilirler. Çocukların henüz okuma yazma bilmediği okul öncesi dönemde yetişkinlerin özellikle de anne-babaların çocuklarına kitap okuması gerekiyor. Bunun için, uyku öncesi gibi, belirli bir okuma saati rutini oluşturabilir, çocuklara kitap okurken farklı ses ve mimiklerle kitaptaki karakterleri canlandırarak, öyküyü dramatize edebilir, okudukları üzerine konuşabilirler. Bunlar çocuğa kitap sevgisi aşılamak için çok faydalı etkinliklerdir. İlk kitabının alındığı günden başlayarak, çocuğa kendisine ait bir kütüphane oluşturmak da ileriye dönük, güzel bir yatırımdır.
İnternet alışverişinin yaygınlaşmasıyla, yayınevi ve kitap sayısının artmasıyla seçenekler ve imkânlar çoğaldı. Bunu bir avantaja dönüştürmek ve kafa karışıklığı yaşamamak için uzman görüşlerine kulak vermelerini, çocuk kitapları yayıncılığında uzmanlaşmış, belli bir geçmişe sahip yayıncıları tercih etmelerini tavsiye ediyoruz.