Füreya Koral: Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı
Nihan Bora
Türkiye’nin ilk çağdaş seramik sanatçılarından Füreya Koral ile Kale Grubu’nun 60. yıldönümü kutlamaları vesilesiyle açtığı Füreya sergisi sayesinde tanıştım. İyi ki de tanıştım…
İstanbul şu sıralar önemli bir sergiye ev sahipliği yapıyor: Füreya. Çağdaş Türk seramiğinin önemli isimlerinden Füreya Koral’ın cesur ve yaratıcı yolculuğunun anlatıldığı sergi, 28 Ocak’a kadar Akaretler’deki Sıraevler No:16’da devam ediyor.
Döneminin en özel isimlerinden biri olan Füreya Koral, 1910’da İstanbul’da doğdu. 1947 yılında İsviçre’de tedavi görmek üzere yattığı hastanede; teyzeleri Fahrelnissa Zeid ve Aliye Berger’in ısrarıyla desen ve resim çalışmalarına başladı. 70’lerin sonuna dek aile ve arkadaşlarına; vazo, kase, kahve fincanı gibi objeler tasarladı. Bunlar aynı zamanda Füreya’nın geçim kaynakları oldu. Eserlerinin ‘yüksek sanat’ olarak görülmesine karşı çıkan Füreya’nın şu cümlesiyle de dünya görüşünü çok net anlıyoruz: “İstiyorum ki yaptığım çini tabakta en fakir ev yemek yesin. Benim çinilerim herkesin olsun.”
Füreya, çiniye de çok meraklıydı. 1950’lerden itibaren çini geleneğine çağdaş bir yorum katmak istedi ve 1960’lardan itibaren sgraffito (kazıma) ve başka tekniklerle, farklı ebatlarda yeni panolar üretti. Seramiğin evlerde ve günlük yaşamda kullanılmasını savunan Füreya, sehpa üzerine veya şömine etrafına panolar da tasarladı. Füreya’nın 1954-1975 yılları arasında Ankara ve İstanbul’da büyük ebatlı seramik duvar panoların bazıları hala varlığını koruyor. Sergide de Çanakkale’den Ankara’ya hala varlığını sürdüren ve şu an ulaşılamayan dış mekan panolarının görüldüğü bir harita mevcut. Bu haritadan da anlaşılıyor ki, Füreya Türkiye’nin dört bir yanı için muazzam işler yapmış.
Anlayacağınız seramiği böylesine hayatımıza sokan ve bunu da büyük bir aşkla yapan müthiş yaratıcı bir isimle karşı karşıyayız. Sergi mekanı, Füreya’nın hayatına usulca dahil olacağınızı ve onu tanıdıkça iyi hissedeceğiniz bir yapıyla tasarlanmış. Sergide; Füreya’nın ürettiği seramik nesneler, tabaklar, porselenler ve duvar panolarının yanı sıra; kişisel fotoğrafları, eşyaları ve ailesine dair bilgi ve belgeler de bulunuyor.
